Thông thường, mạch đa hài tự dao động là mạch đối xứng nên hai tranzito có cùng tên và các linh kiện điện trở, tụ điện có cùng trị số từng đôi một. Sơ đồ cơ bản và dạng sóng được biểu diễn trên hình vẽ sau:
.png)
Tuy là hai tranzitor cùng tên, các linh kiện cùng trị số nhưng không thể giống nhau một cách tuyệt đối. Điều này sẽ làm cho hai tranzitor trong mạch dẫn điện không bằng nhau (IC1 ≠ IC2). Khi cấp nguồn sẽ có một tranzitor thông mạnh hơn và một tranzitor thông yếu hơn. Nhờ tác dụng của mạch hồi tiếp dương từ cực coléctơ T2 về cực bazơ T1 và ngược lại sẽ làm cho tranzitor thông mạnh hơn tiến dần đến bão hoà, tranzitor thông yếu hơn tiến dần đến tắt.
Giả sử T1 thông mạnh hơn T2, tụ C1 nạp điện qua RC2 làm dòng IB1 tăng cao nên T1 tiến đến bão hoà. Khi T1 bão hoà, dòng IC1 tăng mạnh và UC1=VCEsat»0,2V, tụ C2 phóng điện qua RB2 và qua T1. Khi tụ C2 phóng điện, điện áp âm trên tụ C2 đặt vào cực bazơ của T2 làm T2 tắt. Thời gian T2 tắt đúng bằng thời gian tụ điện C2 phóng điện qua RB2.
Sau khi tụ C2 phóng hết điện cực ba zơ của T2 lại được phân cực thuận nhờ RB2, nên T2 trở lại trạng thái thông bão hòa (UC2=VCEsat»0,2V). Tụ C1 phóng điện qua RB1 và qua T2, điện áp âm trên tụ C1 đặt vào bazơ của T1 làm T1 tắt. Đồng thời trong thời gian này tụ C2 được nạp điện qua RC1 làm dòng điện bazơ của T2 tăng mạnh và T2 rấtnhanh đạt trạng thái bão hòa. Thời gian tắt của T1 cũng phụ thuộc thời gian phóng điện của tụ C1 qua RB1. Khi tụ C1 phóng hết điện, tranzito T1 lại được phân cực thuận và trở lại trạng thái thông bão hòa.
Cứ như vậy, T1 và T2 thay nhau thông bão hòa và tắt, nên trên hai đầu ra (trên coléctơ của T1 hoặc T2) là hai dãy xung vuông ngược pha.
Giả sử T1 thông mạnh hơn T2, tụ C1 nạp điện qua RC2 làm dòng IB1 tăng cao nên T1 tiến đến bão hoà. Khi T1 bão hoà, dòng IC1 tăng mạnh và UC1=VCEsat»0,2V, tụ C2 phóng điện qua RB2 và qua T1. Khi tụ C2 phóng điện, điện áp âm trên tụ C2 đặt vào cực bazơ của T2 làm T2 tắt. Thời gian T2 tắt đúng bằng thời gian tụ điện C2 phóng điện qua RB2.
Sau khi tụ C2 phóng hết điện cực ba zơ của T2 lại được phân cực thuận nhờ RB2, nên T2 trở lại trạng thái thông bão hòa (UC2=VCEsat»0,2V). Tụ C1 phóng điện qua RB1 và qua T2, điện áp âm trên tụ C1 đặt vào bazơ của T1 làm T1 tắt. Đồng thời trong thời gian này tụ C2 được nạp điện qua RC1 làm dòng điện bazơ của T2 tăng mạnh và T2 rấtnhanh đạt trạng thái bão hòa. Thời gian tắt của T1 cũng phụ thuộc thời gian phóng điện của tụ C1 qua RB1. Khi tụ C1 phóng hết điện, tranzito T1 lại được phân cực thuận và trở lại trạng thái thông bão hòa.
Cứ như vậy, T1 và T2 thay nhau thông bão hòa và tắt, nên trên hai đầu ra (trên coléctơ của T1 hoặc T2) là hai dãy xung vuông ngược pha.
Bước 1: Khởi chạy mạch mô phỏng, quan sát sự phóng nạp của tụ C1 và C2 đưa ra nhận xét?
Bước 2: Quan sát độ sáng tắt của 2 đèn LED đưa ra nhận xét? Giải thích hiện tượng?
Bước 3: Thay đổi giá trị điện dung của tụ điện C1 và C2, quan sát thời gian sáng tắt của đèn LEDF đưa ra nhận xét về mối quan hệ của giá trị điện dung với thời gian sáng tắt của LED?
Bước 4: Quan sát đồ thị dạng sóng của tín hiệu ra trên cực C của T1 và T2? Đưa ra nhận xét?
Bước 2: Quan sát độ sáng tắt của 2 đèn LED đưa ra nhận xét? Giải thích hiện tượng?
Bước 3: Thay đổi giá trị điện dung của tụ điện C1 và C2, quan sát thời gian sáng tắt của đèn LEDF đưa ra nhận xét về mối quan hệ của giá trị điện dung với thời gian sáng tắt của LED?
Bước 4: Quan sát đồ thị dạng sóng của tín hiệu ra trên cực C của T1 và T2? Đưa ra nhận xét?
Click Vào đây để bắt đầu thực hành