Sơ đồ mạch điện khảo sát nguyên tăc hoạt động của Transistor hai chuyển tiếp (BJT):
.png)
Cấp một nguồn một chiều UCE vào hai cực C và E trong đó (+) nguồn vào cực C và (-) nguồn vào cực E.
Cấp nguồn một chiều UBEđi qua công tắc và trở hạn dòng vào hai cực B và E, trong đó cực (+) vào chân B, cực (-) vào chân E.
Khi công tắc mở, ta thấy rằng, mặc dù hai cực C và E đã được cấp điện nhưng vẫn không có dòng điện chạy qua mối CE (lúc này dòng IC= 0).
Khi công tắc đóng, mối PN được phân cực thuận do đó có một dòng điện chạy từ (+) nguồn UBEqua công tắc => qua R hạn dòng => qua mối BE về cực (-) tạo thành dòng IB.
Ngay khi dòng IB xuất hiện => lập tức cũng có dòng IC chạy qua mối CE làm bóng đèn phát sáng, và dòng IC mạnh gấp nhiều lần dòng IB.
Như vậy rõ ràng dòng IC hoàn toàn phụ thuộc vào dòng IB và phụ thuộc theo một công thức:
IB là dòng chạy qua mối BE
β là hệ số khuyếch đại của Transistor
Khi có điện áp UCE nhưng các điện tử và lỗ trống không thể vượt qua mối tiếp giáp PN để tạo thành dòng điện, khi xuất hiện dòng IBE do lớp bán dẫn P tại cực B rất mỏng và nồng độ pha tạp thấp, vì vậy số điện tử tự do từ lớp bán dẫn N( cực E) vượt qua tiếp giáp sang lớp bán dẫn P (cực B) lớn hơn số lượng lỗ trống rất nhiều, một phần nhỏ trong số các điện tử đó thế vào lỗ trống tạo thành dòng IB còn phần lớn số điện tử bị hút về phía cực C dưới tác dụng của điện áp UCE => tạo thành dòng ICE chạy qua Transistor.
Hoạt động của Transistor PNP hoàn toàn tương tự Transistor NPN nhưng cực tính của các nguồn điện UCE và UBE ngược lại. Dòng IC đi từ E sang C còn dòng IB đi từ E sang B.
Cấp nguồn một chiều UBEđi qua công tắc và trở hạn dòng vào hai cực B và E, trong đó cực (+) vào chân B, cực (-) vào chân E.
Khi công tắc mở, ta thấy rằng, mặc dù hai cực C và E đã được cấp điện nhưng vẫn không có dòng điện chạy qua mối CE (lúc này dòng IC= 0).
Khi công tắc đóng, mối PN được phân cực thuận do đó có một dòng điện chạy từ (+) nguồn UBEqua công tắc => qua R hạn dòng => qua mối BE về cực (-) tạo thành dòng IB.
Ngay khi dòng IB xuất hiện => lập tức cũng có dòng IC chạy qua mối CE làm bóng đèn phát sáng, và dòng IC mạnh gấp nhiều lần dòng IB.
Như vậy rõ ràng dòng IC hoàn toàn phụ thuộc vào dòng IB và phụ thuộc theo một công thức:
IC = β.IB
Trong đó: IC là dòng chạy qua mối CEIB là dòng chạy qua mối BE
β là hệ số khuyếch đại của Transistor
Khi có điện áp UCE nhưng các điện tử và lỗ trống không thể vượt qua mối tiếp giáp PN để tạo thành dòng điện, khi xuất hiện dòng IBE do lớp bán dẫn P tại cực B rất mỏng và nồng độ pha tạp thấp, vì vậy số điện tử tự do từ lớp bán dẫn N( cực E) vượt qua tiếp giáp sang lớp bán dẫn P (cực B) lớn hơn số lượng lỗ trống rất nhiều, một phần nhỏ trong số các điện tử đó thế vào lỗ trống tạo thành dòng IB còn phần lớn số điện tử bị hút về phía cực C dưới tác dụng của điện áp UCE => tạo thành dòng ICE chạy qua Transistor.
Hoạt động của Transistor PNP hoàn toàn tương tự Transistor NPN nhưng cực tính của các nguồn điện UCE và UBE ngược lại. Dòng IC đi từ E sang C còn dòng IB đi từ E sang B.
Bước 1: Quan sát mạch sơ đồ nguyên lý, ban đầu tiến hành ngắt 2 khóa K1 và K2.
Bước 2:Tiến hành mở khóa K2, đồng thời giữ nguyên khóa K1. Quan sát độ sáng đèn LED. Giải thích hiện tượng.
Bước 3: Tiếp theo giữ nguyên công tắc số 1, gạt lên công tăng số 2 để cung cấp điện áp cho cực C và cực E của transistor. Quan sát giá trị dòng IC và IB trên các Ampe kế, đồng thời quan sát độ sáng của LED.
Bước 4: Tiếp tục gạt lên công tắc số 1 để cung cấp dòng cho cực B của transistor. Quan sát giá trị dòng IC và IB trên các Ampe kế, đồng thời quan sát độ sáng của bóng đèn.Giải thích hiện tượng tại sao lúc này bóng đèn sáng? Đưa ra kết luận?
Bước 5: Điều chỉnh biến trở để thay đổi dòng IB, đối với mỗi giá trị IB tương ứng ghi lại giá trị IC và giá trị IC/IB vào bảng sau:
.png)
Bước 2:Tiến hành mở khóa K2, đồng thời giữ nguyên khóa K1. Quan sát độ sáng đèn LED. Giải thích hiện tượng.
Bước 3: Tiếp theo giữ nguyên công tắc số 1, gạt lên công tăng số 2 để cung cấp điện áp cho cực C và cực E của transistor. Quan sát giá trị dòng IC và IB trên các Ampe kế, đồng thời quan sát độ sáng của LED.
Bước 4: Tiếp tục gạt lên công tắc số 1 để cung cấp dòng cho cực B của transistor. Quan sát giá trị dòng IC và IB trên các Ampe kế, đồng thời quan sát độ sáng của bóng đèn.Giải thích hiện tượng tại sao lúc này bóng đèn sáng? Đưa ra kết luận?
Bước 5: Điều chỉnh biến trở để thay đổi dòng IB, đối với mỗi giá trị IB tương ứng ghi lại giá trị IC và giá trị IC/IB vào bảng sau:
Bước 6: Dựa vào bảng giá trị ở bước 6 đưa ra nhận xét về mối quan hệ giữa dòng IC và IB và hệ số K. Đưa ra kết luận chung.
I. KHẢO SÁT NGUYÊN TẮC HOẠT ĐỘNG CỦA BJT
1. Mạch nguyên lý
Click VÀO ĐÂY để bắt đầu thực hành
2. Mạch lắp ráp
II. KHẢO SÁT KHẢ NĂNG KHUẾCH ĐẠI CỦA BJT
1. Mạch nguyên lý
Click VÀO ĐÂY để bắt đầu thực hành
2. Mạch lắp ráp
II. KHẢO SÁT KHẢ NĂNG KHUẾCH ĐẠI CỦA BJT